نقد و نگاهی اجمالی بر اپلیکیشن ” هم‌آهنگ ”
میثاق بنی مهد ، کارشناس iOS شرکت طراحی پرتو
در این یادداشت قصد دارم دست به عملی بزنم که چندان در سبقه ی مطبوعاتی ایران امر معمولی نیست ، این امر غیر معمول و شاید مکدر کننده حال ( لااقل برای صاحبین ذی نغع آن پدیده ) چیزی نیست جز مقوله ی نقد اپلیکیشن . پدیده ای که در غرب این جهان بی کران ، امری است مرسوم و بسیار مقبول ، و اتفاقا هم پای رپرتاژ آگهی و به اندازه ی تبلیغات غیر مستقیم عرض اندام دارد . اما در ایران هنوز این مقوله ناشناخته و مغفول مانده و لازم است کسانی مثل صاحب این قلم خرق عادت کرده و فالی از این دفتر ناگشوده را بگشایند .
قبل از رفتن بر اسر اصل مطلب و پیش از گشودن دفتر ، ذکر یک نکته الزامی است و آن این است که پدیده ی “نقد” هیچ گونه پدر کشتگی و حساب شخصی با صاحبین حقیقی و حقوقی مقوله ی مورد نقد ندارد ، حساب ناقد و نقد شده تنها و تنها با محصول خروجی است و نگاه هر دو به سوی مصرف کنندگان است ، حالا اگر تولید کننده ی محصول نگاه منصفی داشته باشد و خود را لایق نقد بداند ، بی شک ، در اصلاح و به روز رسانی محصول خود خواهد کوشید و نگاه خود را هوشمندانه با موارد نقد دلسوزانه ی ناقد خواهد آمیخت وگرنه می تواند با فرار به جلو و با پاک کردن صورت مساله از بیخ و بن ، خیال شریف خودش را راحت کند و بازی را بسپارد به قضاوت مصرف کنندگانش . در هر دو صورت ما این دفتر را با نگاهی خیر و مثبت و به قصد پیشبرد استاندارد کارزار استارتاپی ایران خواهیم گشود و با فراق بال، تن به این چالش سترگ خواهیم داد . باشد که مقبول افتد !
شروع حکایت : ” با من هم‌آهنگ شو ” !
اپلیکیشن هم‌آهنگ با رونوشت این شعار به بازار جوان استارتاپی ایران وارد شد ، آن هم با پشتوانه ای به ظاهر عظیم و عزمی قرص . دهها بیلبرد خیابانی در معرفی این اپ در گوشه کنار شهر خودنمایی می کرد و خبر از یک اتفاق جدید می داد ، همانروزها اگر به ” آپارات ” سرک می کشیدی ، پیش از نمایش فیلمها آیکون مواج ” هم‌آهنگ ” تو را به ” لذت جاری شدن در نتهای موسیقی ” دعوت می کرد ، همه ی این اتفاقات مبارک ، سر جمع ، پتانسیل انتظار تو را لحظه به لحظه بالاتر می برد و از خودت می پرسیدی ته خط این تعلیق با چه حجم سترگی از خلاقیت مواجه خواهی شد ؟!
برای تویی که سالها با اپلیکیشن ” رادیو جوان ” و بعدها با ” نواک ” سر کرده بودی ، برای تویی که تجربه جهانی ” اسپاتیفای ” و بعدها ” اپل موزیک ” و ” گوگل موزیک ” را از سر گذرانده بودی ، این انتظار معنای دیگری هم داشت . به هر حال با هر کم و کیفی این انتظار به سر آمد و نوک قله ی کوه قاف ما از زیر موجهای مواج آبی نمایان شد و محقق شد که کوه ، موش زاییده است !
دلایل این دعوی را در ادامه خواهید خواند !
الف : تجربه کاربری مهلک !
از لحاظ تجربه کاربری ، “هم‌آهنگ” در مصاف رقبایش همچون ” نواک ” و تا حدی ” هدفون ” و رادیو جوان به شدت مبتدی است و در کلام ساده اپلیکیشنی است در مدار بچه دبستانی ها ! . اگر در ذکر مصافها و محک ها تنها نام اپلیکیشنهای ایرانی را بردم از این روست که علی الاصول در هیج میزان و محکی نمی توان آن را با همترازان جهانی اش مقایسه کرد . از فرط زیر پا گذاشتن اصول اولیه توسعه دهندگی مصداق و محک و فاصله ی هم‌آهنگ با رقبای جهانی اش به فاصله تهران تا بندر عباس می ماند !
رنگ مسلط صفحه های داخلی “هم‌آهنگ” آبی است ، آن هم یک آبی آسمانی ناکوک ، تیز و توی چشم زن . این تسلط آزار دهنده رنگی زمانی تو را بیشتر عاصی می کند که مجبوری متن خبر بلندی را در باب برگزاری یک کنسرت یا موارد مشابه ، با فونت سفید ، روی این زمینه ی رنگی نا فرم بخوانی . حالا از این بگذریم که تمامی متنها و لوگو تایپها و آیکونهای ضمیمه اپ ، از Navigation Bar بالا گرفته تا Modal View پایین روی همین زمینه ی رنگی کار شده است .
۱ : سکته Parallax View
در view داخلی در بخشی که می توانیم و باید روی دکمه پخش موسیقی کلیک کنیم با یک صفحه مشتمل بر افکت Parallax مواجهیم ، این مساله به خودی خود امر بدی نیست و جای تشویق هم برای توسعه دهنده دارد ، چرا که توسعه دهنده می خواسته با این کار مود یکنواخت صفحه را متحول کند ، اما داستان اینجاست که کد نویس ما احتمالا برای بسط و راه اندازی این ایده به سراغ کتابخانه های غیر استاندارد Code4App رفته است چرا که در نتیجه ، ما با یک Parallax فشل و ناکارامد مواجهیم، لااقل در نسخه IOS این پروژه این مساله به فاجعه آمیز ترین شکل ممکن خود نمایی می کند . صحبت از افکتی است که آشکارا سکته دارد و در شرایط بازی انگشتی مخاطب با صفحه ، گهگاه جایگاه آبجکتها را تماما به هم می ریزد .
۲ . کمبود Activity Indicator
این علامت سوال را به بزرگترین شکل ممکن ( با درشت ترین تیتر ! ) در ذهن خود تصور کنید و بعد از دیدن نسخه IOS هم‌آهنگ به یاد این علامت سوال بیفتید . مگر ممکن است اپلیکیشنی با حداقل ۶ صفحه داخلی مشتمل بر List View و Collection View و Image View دینامیک و چه و چه حتی یک Toast ناقابل نداشته باشد . هم‌آهنگ به ما نشان داده است که این مساله ممکن است . به همین خاطر مصرف کننده ی بدبخت باید چند ثانیه را با توجه به سرعت اینترنتش به صفحه آبی اسکرین خود چشم بدوزد تا آبجکتها محبت کنند و یک به یک ظاهر شوند ! .
۳ . عدم بهینه سازی فونت و آبجکتها :
در اینجا اصلا نمی خواهم قضاوت ناعادلانه کنم . بنده هم‌آهنگ را روی آیپد ندیده ام و روی تبلت هم بارگزاری اش نکرده ام . اما خوب سه تجربه ی ناب داشته ام . فونت لیبل معرفی نام آهنگ در اسکرین ۳٫۵ اینچی ۶ است . در اسکرین ۴٫۵ اینچی هم دوباره با فونت ۶ مواجهیم و عجبا که در نسخه ۵٫۵ هم فونت لیبل ما همچنان ۶ است . دوستان با این کار در بهینه سازی سنگ تمام گذاشته اند . حالا اگر محبت می کردند و در کنار نسخه برنامه ی خود ” ذره بین ” OS را نیز فعال می کردند مساله از بیخ و بن مرتفع می شد ! .
۴ – عکسهای تار ” فلو ” در نسخه IOS :
این مساله که دیگر تشریح ندارد . آقای توسعه دهنده نمی دانسته که باید عکس بند انگشتی (Thumbnail) با سایزهای استاندارد OS عدد گذاری شود . عوارض این نادانی ، مستقیما در تک تک سلولهای جدول هم‌آهنگ قابل مشاهده است ، عکسها تماما تارند و باعث بابا گوری شدن چشمها ! اگر تاری عکسها را در کنار کوچکی فونتهای لیبل بگذاریم که دیگر نورمان علی نور می شود !
ب : نامعلوم بودن بیزینس پلن :
هم‌آهنگ در همین عمر کم چند ماهه اش بارها خط و خطوط برنامه کاری خود را تغییر داده است . تعویض مدام این راه حل اقتصادی ، بیش از هر چیز از آماتور بودن مدیران هم‌آهنگ پرده برداری کرده و خط و مشی هردنبیل و بلاتکلیفی آنان را به مخاطب لو می دهد .
هم‌آهنگ در ابتدای امر با سیاست درهای بسته ، استفاده از تمامی امکانات برنامه را به خرید اشتراک مستقیم محدود می کند . اما چند ماه بعد به یکباره جا می زند و اعلام می کند ، فعلا برای کاربران عضو ، استفاده ی رایگان از تمامی امکانات برنامه مسیر است . همین سیاست هم البته دیری نمی پاید و مجددا فیل هم‌آهنگ یاد هندوستان می کند و دربها دوباره بسته می شوند . جدیدا اما هم‌آهنگ ، راه حل اقتصادی خود را تغییر داده و ترجیح داده سیاست اقتصادی ” نواک ” را پیشه کند . کاربران عضو به صورت رایگان به آهنگها گوش می دهند اما برای سینک کردن آنها نیاز به خرید اشتراک دارند .
باید صبر کنیم ، ببینیم واعظان هم‌آهنگ برای ماههای آتی چه نقشه ای در سر دارند ، چه بسا تصمیم بگیرند برای یک سال تمام ، تمامی امکانات برنامه را رایگان کنند و شاید به مخاطبان خود پول هم بپردازند !! خدا داند .
***
نقل موارد فوق چشمه ای بود از رود تنگ و تنک انتظارات ما . انتظاراتی که فی النفسه زیاده خواه هم نبودند . برای برنامه ای که با پشوانه ی سنگین مالی روی بیلبوردها می رود و هزینه ی تبلیغات هنگفتش از پارو بالا رفته ، نقل انتظارات اینچنینی حکایت فیل است و فنجان . امیدواریم واعظان و صاحبان هم‌آهنگ از نقل این انتقادات کینه ای به دل نگیرند و به جای آن توشه ی شان را از عظمی مثبت برای تغییر استاندارد پروار کنند .